Erzurum, Doğu Anadolu Bölgesinde 39°- 55 kuzey enlemi 41-16 doğu boylamı üzerinde bulunmaktadır. İl, kuzeyden Artvin-Rize, batıdan Gümüşhane-Erzincan, güneyden Bingöl-Muş, doğudan Ağrı -Kars illeri ile çevrilmiş olup genel sınırları içinde 24.768 kilometrekaredir. Merkez ilçesinin alanı 2.892 kilometrekaredir.
Erzurum, Fırat nehrinin başlangıcı olan Karasunun yukarı havzasında kendi adı ile anılan geniş Erzurum Ovasının güneydoğusundaki Palandöken dizisinin Eğerli Dağ (2974 m.) eteğinde ve deniz seviyesinden 1850-1980 m. yükseklikte eğimli bir yüzeyde bulunmaktadır. Doğu-batı yönünde ovalık Pasinler-Erzurum ovaları kuzey-güney yönünde dağlık görünüştedir.
Erzurumda en sıcak ay Ağustos, en yüksek sıcaklık ortalaması 19° C. dir. Yıllık yüksek sıcaklık ortalaması 11° C. dir. Toprak üstü ortalama sıcaklık: 5°C 204.4 gün, l0°C 149.2 gündür. Donlu günler ortalaması 156,6 dır. Erzurumda şiddetli ve uzun bir kış mevsimi hüküm sürmektedir.
Erzurumda 5490 Sayılı Nufus Hizmetleri Kanunu kapsamında gerçekleştirilen ve sonuçları 21.01.2008 tarihinde açıklanan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre; Güncel Toplam Nüfus: 784.941dir. Bu rakamın 393.589u Erkek, 391.352side Kadın nüfusu oluşmaktadır.
Yeraltı zenginlik kaynağı olarak bakır, linyit ve manyezit çıkarılmaktadır. Erzurum'un yer altı zenginliklerinden biri de Oltu Taşı'dır. Oltu İlçesinin sınırları içinde, yaklaşık 300 ocakta çıkartılan taşlar, yanlızca süs eşyası yapımında kullanılmaktadır.
Doğu Anadolu'nun en büyük kenti olan Erzurum'un MÖ 4900 yıllarında kurulduğu tahmin edilmektedir. Erzurum'u da içine alan bölge tarih boyunca Urartular, Kimmerler, İskitler, Medler, Persler, Parftlar, Romalılar, Sasaniler, Araplar, Selçuklular, Bizanslılar, Sasaniler, Moğollar, İlhanlılar ve Safeviler gibi çok çeşitli kavim ve milletler tarafından idare edilmiştir. 1514 yılında şehir ve çevresini fetheden Osmanlılar, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu 1923 yılına kadar bu topraklarda hüküm sürmüşlerdir. Milli mücadele, milli birlik ve bağımsızlık hareketinin temelinin atıldığı Kongre 23 Temmuz 1919 da Erzurum'da toplamıştır.
Erzurum'da turizm, Kültür Turizmi, İnanç Turizmi, Termal Turizmi, Akarsu Sporları (Rafting) ve Doğa Yürüyüşleri, Kış Turizmi başlıkları altında incelenmektedir. Erzurum Arkeoloji Müzesi, Erzurum Kalesi, Saat Kulesi(Tepsi Minare), Kale Mescidi, Çifte Minareli Medrese, Ulu Camii, Üç Kümbetler, Yakutiye Medresesi, Rüstem Paşa Bedesteni (Taş Han), Lala Paşa Camii, Gümüşlü Kümbet(Kentin doğusunda Kars Kapı civarında bulunan Kümbet.), Karanlık Kümbet(Devrişağa Mahallesindeki kümbet),Cimcime Sultan Kümbeti(Cumhuriyet caddesinde Ulu Caminin kuzeyindeki kümbet)Rabiahatun Kümbeti(Hasan Basri Mahallesindedir).
Çifte
Minareli Medrese:
Medrese Selçuk stilinde 13. asrın sonlarına doğru yapılan, "Fakülte
Karşılığı" tedrisat yapan Çifte Minareli Medrese mimari yapısı taş oyma ve
kabartma ve çini süslemeleri ile muhteşem bir şaheserdir.
Kongre
Binası:
23 Temmuz - 7 Ağustos 1929 tarihlerinde, 54 delegenin katılımı ile Erzurum
Kongresi yapılmış olup, Anadolu'da milli mücadele birliğinin kurulmasının
ikinci adımı Erzurum Kongresi ile atılmıştır.
Palandöken
Kayak Merkezi:
Uluslararası Kayak Federasyonunca dünyanın ikinci
büyük kayak merkezi olarak nitelendirilen Palandöken dağındaki 6.5 km.'lik
profesyonel kayak merkezi yılın 180 günü kayak yapma imkânı tanımaktadır.
Oltu
Taşı:
Yurt ve Dünya çapında ünlü olan kehribar taşıda denilen Takı ve süs eşyası
yapılan Oltu taşı Erzurum'un Oltu ilçesinde çıkmaktadır.
Cirit:
Türklerin yüzyıllardan beri oynadıkları bir Ata sporudur. Türkler bu Atlı oyunu
Orta Asya dan günümüze taşımışlardır.19. yüzyılda Osmanlı ülkesi ve sarayının
en büyük gösteri sporu ve oyunu oldu.
Bar:
Erzurum'da oynanan halk danslarına bar denir. Bar' ın tarihçesi çok eskilere
Orta Asya' da Altay kavimlerine kadar uzanmaktadır.
Yakutiye
Medresesi:
Medrese taç kapısında bulunan kitabeye göre, İlhanlı Hükümdarı Sultan Olcayto
zamanında Gazan han ve Bolugan Hatun adına, Cemaleddin Hoca Yakut Gazani
tarafından Hicri 710 (milâdi 1310) yılında yaptırılmıştır.
Narman
Peri Bacaları:
Bu jeoloji oluşumlar, Narman İlçesinin 7 km
güneyinde yer almaktadır. Rüzgar ve yağmurun kumlu toprağı aşındırmasıyla
kırmızı kaya başlıklı peri bacaları ve dar vadilerden oluşan bu olağanüstü doğa
harikası oluşmuştur.
Çobandede
Köprüsü:
1297-98 yıllarında İlhanlıların Veziri Emir Çoban
Salduz tarafından yaptırılmıştır. Aras nehri üzerinde 7 kemer gözlü olarak
inşaa ettirilen önemli bir yapıttır.